لوله گازی چیست؟

لوله‌های گازی نوعی لوله تخصصی هستند که برای انتقال گاز در صنایع مختلف، از جمله پالایشگاه‌ ها، شبکه‌ های انتقال گاز و گازرسانی شهری طراحی شده‌اند. این لوله‌ها باید از مواد با کیفیت ساخته شوند و استاندارد ها و مشخصات خاصی را رعایت کنند تا ایمنی و کارایی در فرایند انتقال گاز تضمین شود.

تحمل فشار بالا، استحکام مکانیکی در برابر ضربه، ترک‌خوردگی و شکست، پایداری در برابر تغییرات شدید دما و مقاومت بالا در برابر خوردگی، به ویژه در محیط‌ های مرطوب یا خورنده، از الزامات ضروری لوله‌ گازی هستند. این ویژگی‌ ها، علاوه بر افزایش عمر مفید لوله‌ ها و کاهش هزینه‌ های نگهداری و تعمیرات، خطر نشت گاز و حوادثی مانند انفجار یا آتش سوزی را به حداقل می‌رسانند.

لوله گازرسانی در صنایع مختلف کاربرد های گوناگونی دارند، از جمله:

• انتقال گاز طبیعی از پالایشگاه‌ ها به ایستگاه‌ های تقلیل فشار
• گازرسانی به مناطق مسکونی و تجاری برای استفاده در سیستم‌ های گرمایشی، آشپزخانه‌ ها و دیگر مصارف خانگی
• جابه‌جایی گازهای صنعتی در صنایع پتروشیمی و نیروگاه‌ ها
• سیستم‌ های سوخت‌رسانی در بخش‌ های صنعتی و نیروگاهی
• خطوط هوای فشرده و سیستم‌ های هیدرولیک برای انتقال سیالات در محیط‌ های با دمای بالا و خورندگی شدید.

• لوله گازی از چه جنسی تولید می‌شود؟

  لوله‌ های گازی دارای چهار نوع جنس مختلف هستند که به توجه به محل پروژه و نیازهای کاربری مشخص، از یکی از انواع زیر استفاده می‌شود:

  • لوله گازی از جنس فولاد (ASTM-B280) (SA B36 -10-1959): این نوع لوله‌ ها از جنس فولاد ساخته شده‌اند و برای انتقال گاز در شبکه‌ های گازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. فولاد به دلیل استحکام و مقاومت خود به خصوص در شرایط فشار و دما مورد ترجیح قرار می‌گیرد.
  • لوله گازی از جنس مس (ASTM B86-1962): از مس به عنوان جنس لوله گازی استفاده می‌شود. مس به دلیل خاصیت‌ های خود از جمله خاصیت رسانایی حرارتی و الکتریکی بسیار خوب، برای مصارفی که نیاز به انتقال گاز با فشار متوسط دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
  • لوله گازی از جنس برنج (CSST): لوله‌ های گازی از برنج نیز در برخی از موارد مورد استفاده قرار می‌گیرند. برنج به علت مقاومت در برابر خوردگی و همچنین مناسب بودن برای انتقال گازهای خورنده، جزء انتخاب‌ های مناسب محسوب می‌شود.
  • لوله گازی از جنس پلی‌اتیلن (PE): این نوع لوله‌ ها از پلی‌اتیلن ساخته شده و معمولاً در محیط‌ های خارج از ساختمان، مانند انتقال گاز به نیروگاه‌ها یا مناطق مختلف شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند. پلی‌اتیلن به دلیل وزن کم، مقاومت در برابر خوردگی و نصب آسان، انتخاب مناسبی در برخی از موارد است.

  تعیین نوع جنس لوله گازی به توجه به شرایط محلی و نیاز های پروژه از اهمیت بسیاری برخوردار است تا انتقال گاز به صورت ایمن و مطابق با استانداردهای لازم انجام گیرد.

• لوله گازی درزدار

  لوله‌های درزدار رایج‌ترین نوع لوله گازرسانی هستند که با خم کردن ورق‌ های فولادی به شکل استوانه و بستن درز با جوشکاری تولید می‌شوند. این لوله‌ ها برای فشارهای متوسط و پایین استحکام مناسبی دارند و به دلیل فرایند تولید ساده‌تر و تنوع در طراحی، گزینه‌ای اقتصادی برای اغلب پروژه‌های انتقال گاز هستند. لوله گازی درزدار بر حسب نوع جوشکاری به انواع زیر دسته‌بندی می‌شود:

  • لوله‌‌های درز مستقیم (جوش ماهیچه‌ ای)
    در این نوع، خط جوش به صورت مستقیم و بدون پیچ است. این لوله‌ ها با توجه به سایز خود کاربردهای متفاوتی دارند. انواع با قطر بزرگ‌تر برای انتقال گاز از پالایشگاه به ایستگاه‌ های تقلیل فشار رایج هستند و انواع با قطر کوچک‌تر برای شبکه‌ های انتقال گاز شهری و لوله کشی ساختمان‌ های مسکونی و تجاری استفاده می‌شوند.
  • لوله‌‌های درز مخفی
    در این نوع، محل درز با روش‌هایی مانند صیقل دادن یا رنگ‌آمیزی پوشانده می‌شود تا سطح آن صاف و یکنواخت به نظر برسد و مقاومت ناحیه جوش افزایش پیدا کند. هر چند این لوله‌ ها از نظر ظاهری مشابه انواع بدون درز هستند، اما استحکام کمتری دارند و بیشتر برای انتقال گاز از تلمبه‌خانه‌ ها به مراکز تقسیم کاربرد دارند.

  لوله‌ گازی بدون درز

  لوله گازی بدون درز مانیسمان به صورت یکپارچه و بدون جوشکاری تولید می‌شود که این ویژگی باعث شده است تا از استحکام بیشتری نسبت به انواع درزدار برخوردار باشد. با این حال، فرایند تولید پیچیده تر و قیمت بالاتر این لوله‌ها موجب شده است که کاربرد محدودتری در پروژه‌ های گازرسانی داشته باشند و بیشتر در مواردی استفاده شوند که نیاز به استحکام و تحمل فشار کاری بالا باشد.

  در برخی کاربرد ها یا شرایط محیطی خاص ممکن است از لوله گازرسانی بدون درز گوشتدار برای انتقال گاز استفاده شود. اما لوله گوشتدار چیست و چه تفاوتی با نوع سبک دارد؟ این نوع لوله‌ها به دلیل داشتن دیواره‌های ضخیم‌تر از استحکام بالاتری برخوردار هستند که آنها را برای انتقال گازهای پرفشار در مسافت‌ های طولانی، به ویژه در محیط‌ های خورنده، مناسب می‌سازد. با این وجود، به دلیل وزن و هزینه بالا، استفاده از این لوله‌ ها تنها در موارد خاص توجیه اقتصادی دارد.