انتخاب جنس مناسب لوله گازی نه تنها تاثیر بالایی بر عملکرد و ایمنی سیستم دارد، بلکه به طور قابل توجهی بر هزینه‌های پروژه نیز اثرگذار است، زیرا قیمت لوله گاز به طور مستقیم به جنس آن بستگی دارد. بنابراین، انتخاب جنس لوله یک تصمیم فنی و اقتصادی است که باید با توجه به نیاز ها و شرایط خاص هر پروژه صورت بگیرد. در ادامه، رایج ترین انواع لوله گازرسانی معرفی شده اند:

لوله گازی فولادی

لوله گازی فولادی به دلیل تحمل فشار بالا، مقاومت در برابر ضربه، شکست و سایش و همچنین، قابلیت جوشکاری آسان و تنوع در طراحی، کاربرد گسترده‌ای در پروژه‌های گازرسانی دارد. این ویژگی‌ها باعث شده است که از این مقاطع در خطوط اصلی انتقال گاز، شبکه‌ های توزیع، ایستگاه‌های تقلیل فشار و تاسیسات صنعتی استفاده شود. با این حال، لوله‌ های گازی فولادی در محیط‌های مرطوب و خورنده آسیب‌پذیر هستند و برای افزایش طول عمر و جلوگیری از زنگ زدگی آنها ممکن است نیاز به استفاده از پوشش‌ های محافظتی مانند رنگ یا پلی‌اتیلن باشد.

لوله گازرسانی پلی‌اتیلن

لوله‌ های پلی اتیلن به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و تغییرات دمایی، انعطاف‌پذیری، طول عمر بالا، وزن سبک و نصب آسان، جایگزین مناسبی برای لوله گازی فولادی هستند. از این مقاطع به طور گسترده در شبکه‌های توزیع گاز شهری، خطوط لوله کم فشار، لوله کشی داخل ساختمان و لوله کشی زیرزمینی استفاده می‌شود.

لوله گازی چدنی

لوله‌ های چدنی به دلیل استحکام و مقاومت بالا در برابر خوردگی، در گذشته برای گازرسانی، به ویژه در مناطق با رطوبت بالا و شرایط خورنده، کاربرد داشتند. با این حال، وزن زیاد و هزینه بالاتر آنها باعث شده است که امروزه کاربرد محدودی داشته باشند و تنها در موارد خاصی که نیاز به استحکام و دوام بالا وجود داشته باشد، مورد استفاده قرار بگیرند.

لوله گازی مسی

لوله‌های مسی با توجه به رسانایی حرارتی و مقاومت بالا در برابر خوردگی، طول عمر بیشتری دارند و هزینه تعمیر و نگهداری آنها پایین است. علاوه بر این، این لوله‌ها انعطاف‌پذیری، قابلیت شکل‌دهی و ظاهر زیباتری دارند که آنها را برای استفاده در لوله‌کشی گاز داخل ساختمان‌ها مناسب می‌سازد. با این حال، هزینه بالای لوله‌های مسی باعث شده است که تنها در پروژه‌های خاص از آنها استفاده شود.

لوله گازی کامپوزیت

لوله‌ های گازی کامپوزیت از ترکیب مواد مختلفی مانند رزین اپوکسی و الیاف شیشه یا کربن تولید می‌شوند، به دلیل استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی، وزن سبک، شکل‌پذیری و عمر طولانی برای استفاده در شبکه‌های توزیع گاز، خطوط لوله کم فشار، گازرسانی داخل ساختمان و خطوط لوله زیرزمینی مناسب هستند. با این حال، محدودیت‌ هایی مانند آسیب‌پذیری در برابر حرارت و ضربه، دشواری در جوشکاری، انبساط و انقباض حرارتی و قیمت بالاتر باعث شده است که استفاده از این لوله‌ها در شرایط خاصی مانند مناطق با تغییرات دمایی شدید محدود شود.

جدول استاندارد لوله‌ های گازی

لوله گازی باید مطابق با معیارهای دقیق و مشخصی تولید شود تا ایمنی، کارایی و عمر طولانی سیستم گازرسانی تضمین شود. این معیارها شامل ابعاد، ضخامت، وزن، خواص مکانیکی و جنس محصول هستند. در ایران، استاندارد های مختلفی برای تولید لوله‌ های گازی وجود دارد که الزامات فنی آنها را برای کاربردهای گوناگون مشخص می‌کنند. برخی از رایج‌ترین استاندارد های لوله گازرسانی در زیر معرفی شده است:

1. استاندارد API
   معیار های API یکی از معتبرترین استاندارد های جهانی برای تولید لوله‌‌ های گازی و نفتی است که مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و الزامات فنی را برای بهبود ایمنی، عملکرد و مقاومت لوله‌ها در برابر فشار ارائه می‌دهد.این استاندارد بر اساس کاربرد لوله‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. برای نمونه، استاندارد API 5L برای خطوط گاز و انتقال سیالات و استانداردهای API 5CT و API 5D برای حفاری چاه‌های نفتی و گازی به کار می‌رود.
   در ایران، شرکت‌هایی مانند لوله و پروفیل سپنتا و سپاهان از این استاندارد برای تولید لوله گازی فولادی پیروی می‌کنند تا محصولات خود را با کیفیت بالا به بازار عرضه کنند.
2. استاندارد ISIRI
   سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) الزامات فنی لوله گازی فولادی را با توجه به شرایط اقلیمی و نیازهای داخلی کشور تنظیم کرده است. استاندارد ISIRI بیشتر برای پروژه‌های گازرسانی شهری و صنعتی استفاده می‌شود و بر معیارهایی مانند مقاومت در برابر خوردگی، تحمل فشار و دوام تمرکز دارد.
3. استاندارد IGS
   استاندارد IGS توسط سازمان گاز ایران تدوین شده و به طور خاص، برای پروژه‌ های گازرسانی داخلی کشور طراحی شده است. تفاوت اصلی این استاندارد با ISIRI در جزئیات فنی و تاکید بیشتر بر مقاومت در برابر خوردگی و فشار بالا است.
4. استاندارد ASTM
   استاندارد ASTM یکی از رایج ترین استاندارد های بین‌المللی برای تولید لوله گازرسانی است که مشخصات فنی لازم برای مقاومت در برابر فشار، دماهای بالا و محیط‌های خورنده را ارائه می‌دهد.
5. استاندارد DSI
   استاندارد DSI آلمان برای پروژه‌ های بزرگ گازرسانی طراحی شده است و بر مقاومت لوله‌ها در برابر فشارهای بالا، تغییرات دمایی و محیط‌ های مرطوب و خورنده تاکید دارد.
6. استاندارد JIS
   استاندارد JIS ژاپن برای پروژه‌ های انتقال گاز شهری و بین‌شهری طراحی شده و تمرکز اصلی آن بر مقاومت لوله‌ ها در برابر فشار بالا و تغییرات دمایی است.
7. استاندارد BIN
   استاندارد بریتانیایی BIN مشخصات فنی لوله گازرسانی را برای شرایط محیطی مختلف و فشارهای متغیر تعیین می‌کند.